Cefasını millet, sefasını vekil çekiyor

Semi Tektaş-yenikiraz.com

14 Mayıs'ta yapılan seçimlerde TBMM'ye girmeye hak kazanan milletvekilleri 2 Haziran'da yapılan yemin töreni ile birlikte resmen milletvekillikleri başlamış oldu. 600 milletvekilinin temsil edildiği Millet Meclisinde en çok konuşulan konulardan biri ise milletvekillerine tanınan ayrıcalıklar.  Toplumun bildiğin aksine milletvekilli maaşlarının resmiyette maaş olarak değil ödenek olarak geçmesi belli şartlara bağlanırken bu hakların yanında tanınan diğer ayrıcalıklar vatandaşın sırtına yük olmaya devam ediyor. Dolgun ödeneklerin yanında yurtiçi-yurtdışı masrafları yine TBMM tarafından karşılanıyor, vatandaş kilosu 400 lirayı geçen eti yiyemezken milletvekilleri 30 liraya döner yiyebiliyor.

Maaş değil ödenek

TBMM'de temsile edilen milletvekillerinin herhangi bir kadrosu olmaması sebebiyle maaş değil bunun yerine ödenek alıyorlar. Bu ödenek ise en yüksek devlet memurunun aldığı maaşa göre belirleniyor. Türkiye'de en yüksek devlet memuru Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanı, milletvekilleri de bu endeksten aldığı ödenek aylık olarak 73 bin 379 lira.

Yolluk ve harcırah desteği TBMM'den

Milletvekillerinin aldığı ödeneklere ek olarak diğer ihtiyaçlarının karşılanabilmesi içinde TBMM'ye yük bindiriliyor. Örneğin yolluk adı altında milletvekillerinin kendi seçim bölgelerine gidip gelmeleri yine TBMM tarafından karşılanıyor. Yurtiçi çalışmalarında yolluk desteği sağlanırken yurtdışı görevlendirmeleri içinde harcırah desteği sağlanarak milletvekillerinin cebine destek sağlanıyor.

Emeklilikte kolaylık

Gündemi uzunca meşgul eden bir diğer konu ise milletvekillerinin emeklilik hakkı. Bir milletvekili zaten emekliyse hem milletvekili ödeneğini hem de emekliliğini alabiliyor. Milletvekilleri 2 yıl TBMM'de görev almak mecburiyetinde, cumhurbaşkanlarına bağlanacak yaşlılık aylığının yüzde 45'i oranında emekli aylığı bağlanıyor. Bir milletvekili milletvekilliği bittikten sonra emeklilik hakkına sahip olma şartlarını sağlayabiliyorsa aylık maaşı 51 bin 790 lira olarak kabul ediliyor. Ama eğer bir milletvekili milletvekilliği bittikten sonra emekli olma şartlarını sağlayamıyorsa bu seferde TBMM Başkanlığı bir ayrıcalık tanıyor ve vekillerin sigorta primlerini yine en yüksek devlet memuru için esas alınan prim üzerinden 4 yıl boyunca TBMM tarafından ödenmekle kalmıyor, eski yeni fark etmeksizin bakmakla yükümlü olduğu bireylerin sağlık masraflarını yine vatandaşın vergileri ile ödüyor.

Yüksek uçuş

Vatandaş uçağa binmeyi lüks olarak görüp, ekonomileri buna yetmezken milletvekilleri aldıkları ekonomik sınıf biletleri ücretsiz olarak bussines classa çevirebilir. Hakları vermişken tam verelim deyip milletvekillerine tahsis edilen telefonların faturalını yine TBMM ödüyor. Vekillerin ofisine iki ayrı operatör ve iki ayrı cep telefonu verilirken bunların faturaları TBMM tarafından karşılanıyor.

Ömürlük pasaport

Vekillere, eşlerine ve çocuklarına, milletvekillikleri devam ettiği sürece diplomatik pasaport sağlanırken, vekilliği bitmesi durumunda ise kendilerine ve eşlerine kullanabilecekleri hususi damgalı pasaport tahsis ediliyor.

Trafik cezası işlemiyor

Milletvekillerine ait araçlara trafik cezası hiç bir şekilde işlemiyor. Trafik kuralı çiğneyen bir vekile sadece tutanak tutup TBMM'ye gönderiliyor.

Bir yıl ölüm ödeneği

Görev başındaki bir milletvekilin olası bir ölümü durumunda geride kalan ailesine 1 yıl boyunca ölüm yardımı yapılıyor.

Üniversiteli sekreter

Bir milletvekilinin görev süresi boyunca yasama faaliyetlerine yardımcı olabilmesi için bir danışman atanıyor. Milletvekili olabilmek için üniversitesi mezunu olmak gerekmezken sekreterler için üniversite mezunu zorunluluğu aranıyor. Meclisteki partilerin grup başkanvekilleri ve komisyon başkanlarının birden fazla sekreter talep etme hakları varken bu kişilere özel araçta sağlanabiliyor.

Hastane hizmeti

Meclis'te bulunan baştabiplik, radyoloji, mikrobiyoloji ve biyokimya laboratuarları, diş, dhiliye, kulak-burun-boğaz, çocuk, cildiye poliklinikleri hem milletvekillerin hem de ailelerinin hizmetinde.

'Kürsü dokunulmazlığı şart'

Türkiye'de milletvekillerin cezai dokunulmazlıklarının olduğunu söylen Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Şule Özsoy Boyunsuz, 'Milletvekillerinin kürsü dokunulmazlıkları var.  Meclis çalışmaları sırasında sarf ettikleri sözler, düşünceler ve açıklamalardan dolayı sorumlu tutulamazlar. Gelişmiş tüm demokrasilerde bu böyledir.  Bir de bizde cezai dokunulmazlıkları var. Haklarında ceza davası açılamaması, soruşturma, kovuşturma, yakalama, sorguya çekme ve tutuklama gibi hukuki işlemlerin yapılamaması anlamına geliyor. Bu durumsa yine gelişmiş ülkelerin bir kısmında gördüğümüz bir olgudur. Bizdeki kadar kapsamlı olmayabiliyor her ülkede. Ama Türkiye'de doğrusunu isterseniz dokunulmazlığın kapsamlı olması bence doğru. Çünkü yargının tarafsız ve bağımsız oluşuyla ilgili sıkıntılar olan ülkelerde özellikle siyaset yapan kişilerin bu tür siyasi davalardan da koruyan bir tedbir oluyor bu durum. Örneğin şu anda mecliste bulunmayan muhalefet partisi liderleri için aynı koruma söz konusu değil. Bunun sonucu olarak o muhalefet liderleri için çok tehlikeli durumlar olabiliyor. Bu açıdan bakıldığında Türkiye'de bu haklar gerekli diye düşünüyorum.  Eğer batıdaki hakları bizdeki kadar geniş mi diye sorarsanız? Anglosakson ülkelerde milletvekili dokunulmazlığı, hukuk davalarını kapsar bizde dokunulmazlık ceza davalarını kapsar. Hukuk davalarını kapsamaz. Örneğin Türkiye'de milletvekilliklerine tazminat davası açılabilir ama ceza davası açılamaz.  Bu ceza davaları İtalya'da Bulgaristan'da gibi ülkelerde bizdeki kadar geniş olan da var. Sadece tutuklamayı kapsayan daha dar olan da var. Değişiklik gösterebiliyor' şeklinde konuştu..

'Bu haklar demokratik değil'

'Milletvekillerine verilen ödenekler ve diğer maddi haklar tabii güzel haklar onlara açısından' diyen Boyunsuz, 'Halkın büyük bir kısmı çok derin bir yoksulluk çekerken çok da adil görünmüyor bu haklar. Bir başka açıdan bakacak olursak bu haklar sadece milletvekilleri için geçerli değil, Cumhurbaşkanı ve Bakanlar için de geçerli. Fransa'da Bakanların aldığı 6 bin Euro'luk maaş halk ekonomik krizdeyken çok eleştirilere sebep olmuştu. Bu ayrıcalıklar bizim siyasetçilerimizin alım güçlerine avantajlı konumlar yaratıyor. Bu haklar demokratik sistemlerde eleştiriye açık hususlar. Ama Türkiye'de gerçekten artık demokratik bir sistem bulunmadığı için onun bir parçası olarak bu durumlar ortaya çıkıyor.  Halkının bir kısmı bu kadar derin yoksulluk çekerken milletvekilliklerinin kendi ekonomik haklarının bu kadar çok gözetmesi eleştiriye açık bir konu' ifadelerin kullandı.

'Tüm vatandaşlar yararlanmalı'

Bu haklardan sadece milletvekillerin değil Türkiye Cumhuriyeti'nin her bir vatandaşının sahip olması gerektiğini söyleyen Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Adayı Fulya Alçay, 'Benim sosyal güvence anlayaşım hemen hemen bu imknları içerir ve kanaatim de ülke refahını arttıracağı yönündedir. TBMM'de tanınan ayrıcalıkların ülkemiz için örnek bir proje olmasını diliyoruz, özel/kamu sektör fark etmeksizin tüm vatandaşlarımız için hayata geçirilmesini istiyorum. Seçilen milletvekillerinin de sahip olduğu imknlara vatandaşın da erişmesi için var gücüyle çalışılmasını diliyorum. Ayrıca, sosyal adaleti sağlamanın, tüm seçilmişlerin asli görevleri arasında olduğunu da düşünüyorum' diye konuştu.

'Esas olan görevini yerine getirebilmek'

'Vekil milleti ve ülkesi için çalışıyorsa vatandaşa yük değil, başa taç olur' diyen Alçay sözlerini şöyle noktaladı. 'Ama kendi çıkar ve menfaati için çalışıyorsa elbette ki büyük yük! İşin aslı; önemli olan her işte olduğu gibi işinin/görevinin hakkını verebilmek! Kendilerine tanınan ayrıcalıklar örnek olsun vatandaşın da bunlara sahip olabilmesi için çalışsın vekil. Bu hakları çok görmüyorum, enflasyon belli, pahalılık belli, yapılan iş masraf gerektiren iş eğer cebinden harcamanı yapıyorsan, temsili olması gerekiyor vekilin ve temsil için pek çok kurum ödenek alır, vekiller de maaş alıyor. Çalışan vekil için hak olduğunu düşünüyorum.'