Patateste ithalat dönemi!

Ödemiş’in lokomotif ürünü patatesle ilgili “200 bin tonluk ithalata sıfır Gümrük Vergisi” kararı alındı. 20 Nisan’a kadar olan dönemde sıfır Gümrük Vergisi ile ithal edilecek patates ile pazardaki etiketlerin ateşinin düşürülmesi hedefleniyor.

Birkaç yıl öncesine kadar “Tarlada kaldı”, “Patates eken dert topladı” gibi haberlerle gündemde olan Ödemiş’in Sarıkızı’na rakip yurtdışından geliyor. Ticaret Bakanlığı’nın “Patates İthalatında Tarife Kontenjanı” uygulanmasına ilişkin tebliği ve konuya ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararı Resmi Gazete’de yayımlanarak, yürürlüğe girdi.

20 NİSAN’A KADAR İTHAL PATATESE GÜMRÜK VERGİSİ YOK

Tebliğe göre ithal edilecek 200 bin ton patatesten 20 Nisan 2019 tarihine kadar Gümrük Vergisi alınmayacak. Tezgahlarda kilo fiyatı 5 liraya kadar ulaşan patatesin ateşini azaltmayı hedefleyen bir adım olarak düşünülse de Ödemiş’te bahar patatesinin hasadına yaklaşık 1 ay kala yapılacak ithalat kafaları karıştırdı.

Bu yılki güz hasadında, gerek ekim miktarının az oluşu, gerek artan maliyetler, gerekse de hava koşulları ile fiyatlar yükselse de geçmiş yılların zararlarını onarabilmek ve uçuşa geçen maliyetlerle baş edebilmek için mücadele eden üreticinin bir umut ektiği patateste bahar hasadına yaklaşık 1 ay kala alınan ithalat kararının etkileri merakla bekleniyor.

AKGÜN: “OLUMSUZ BİR KARAR”

Üretimin merkezi Ödemiş’te yankı uyandıran patateste Gümrük Vergisi’nin kaldırılması kararıyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Ödemişli Ziraat Mühendisi Özkan Akgün, “Bizim gibi ekim alanlarının geniş olduğu, ekonominin patatese bağlı olduğu insanlar için olumsuz bir karar. Düşünün bundan iki yıl önce insanların patatesi toprak altında kalmıştı. Söküm maliyetini bile karşılamadığı için patatesler çürümüştü. O zaman bunun milli bir servet olduğunu, hükümetin bununla ilgili çare üretmesi gerektiğini söylediğimizde duymayanlar, patatesin şu an içinde bulunduğu çaresizliğe, fiyatla ilgili dengesizliğe, ki bu da üretilmeyişinden kaynaklanıyor, ithalatla çare bulmaya çalışıyor” diye konuştu.

“PATATES ÜRETEMEZ DURUMA GELDİK”

Patateste Türkiye’nin sadece iki yıl öncesine kadar 6 milyon ton üretimle dünyanın 13. Büyük üreticisi konumunda olduğunu hatırlatan Akgün, “Ancak bu iki yıldaki zararla geçen hasatlarla birlikte üretimimiz 3 milyon tonlara düşen bir süreç yaşadık. Binlerce üreticimiz, özellikle küçük ve orta ölçekli üreticimiz üretimden vazgeçtiler. Bugün kendi üretimimiz olan patatesi üretemez duruma geldik. Son 1 yılda da patateste ciddi bir üretim yetersizliği ve akabinde de ciddi bir fiyat artışı yaşanmaya başladı. Tanzim satışlar gibi konularla çare aranmaya başlandı. Yazık ki bunlar da günü kurtarmaya yönelik. Türkiye’nin aylık 250 bin ton patates tüketimi var. Şu ithal edilecek 200 bin ton patates ülkenin bir aylık ihtiyacını karşılayacak patates. Peki bir ay sonra ne olacak? Yani siz üreticinize destek olmadığınız takdirde bir ay sonra ne yapacağız? Nereye kadar üretmeden yaşayabileceğiz” dedi.

“KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ ÜRETİCİ DESTEKLENMELİ”

Ödemiş’te bugün 1 kilogram patatesin üreticiye üretim maliyetinin 1 lira ile 1,5 lira arasında değiştiğini vurgulayan Akgün, “Yani bir üretici ürününü 2 liraya satabilmeli. Ama fiyatın 4 liraya 5 liraya çıkması üretimin yeterli olmadığının bir göstergesi. Türkiye’de ekim alanlarının bu denli azalması ülkemizde bu sıkıntılı sürecin daha da devam edeceğini gösteriyor. Bir an önce patates ekim alanlarının belirlenmesi, patates üretim alanlarında küçük ve orta ölçekli üretimin sağlanabilmesi  gerekiyor. Hükümet tarafından önlemler alınması gerekiyor. Sertifikalı tohumla üretimin desteklenmesi özellikle küçük ve orta ölçekli üreticiler için önemli. Ödemiş’e baktığınızda  küçük ve orta ölçekli üreticimizin 10 ile 20 dekar arasında tarımsal işletme büyüklüğüne sahip olduğunuzu görüyorsunuz. İşte bu üreticilerimiz patates üretemiyorlar artık. İşte bu insanlarımızın desteklenmesi gerekiyor ki biz patates ithal etmek durumunda kalmayalım” ifadelerine yer verdi.

SOĞANDA SIFIR GÜMRÜK VERGİSİ UZATILMIŞTI

Ocak ayında da soğandaki Gümrük Vergisi, Şubat ayı sonuna kadar kaldırılması kararı alınmıştı. Halen tezgahlardaki kilo fiyatı 7 lira olan soğandaki sıfır Gümrük Vergisi uygulaması 31 Mart’a kadar uzatılmıştı.

İŞTE O KARAR

İşte patateste ithalatın yolunu açan düzenlemeyle ilgili Resmi Gazete’de yayımlanan tebliğ:

“Ticaret Bakanlığından:

Patates ithalatında tarife kontenjanı uygulanmasına ilişkin tebliğ

Amaç ve kapsam

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı, patates ithalatında uygulanacak tarife kontenjanının dağıtım yöntemi ile başvuru ve kullanım usul ve esaslarının belirlenmesidir.

Dayanak

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ, 10/3/2019 tarihli ve 815 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Patates İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar ve 14/4/2010 tarihli ve 2010/339 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı İdaresi Hakkında Karara dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğde yer alan;

a) Bakanlık: Ticaret Bakanlığını,

b) Beyanname sırasına göre tahsis yöntemi (BSGTY): Tarife kontenjanının Ticaret Bakanlığınca, firmalara ithalatı gerçekleştirilecek eşyaya dair gümrük beyannamesi tescil numarası sırası esas alınarak tahsis edildiği yöntemi,

c) Tarife kontenjanı: Belirli bir dönem itibarıyla gümrük vergisinde ve/veya diğer mali yüklerde indirim yapılan ya da muafiyet sağlanan ithalatın miktarını, ifade eder.

Tarife kontenjanı tahsisatı için başvuru ve başvuruların sonuçlandırılması

MADDE 4 – (1) Söz konusu tarife kontenjanının dağıtımı BSGTY’ye göre yapılacak olup, gümrük beyannamesinin tescili esnasında tarife kontenjanından yararlanılacağının beyan edilmesi müracaat hükmündedir.

(2) BSGTY’ye göre dağıtılan tarife kontenjanı tahsisi gümrük beyannamesinin tescili aşamasında ilgili muafiyet kodunun seçilmesi ile yapılır.

(3) Bu Tebliğ kapsamında yapılan beyanın doğruluğuyla ve ithal mallarla ilgili incelemeleri yapmaya veya yaptırmaya Bakanlık yetkilidir.

Dağıtım kriterleri

MADDE 5 – (1) Söz konusu tarife kontenjanına ilişkin tahsisat, tarife kontenjanı konusu ürüne ilişkin gümrük beyannamesinin tescil numarası sırası esas alınarak, beyan edilen miktarla sınırlı olmak kaydıyla sırasıyla sonuçlandırılır. Bu şekilde tahsis edilen miktar toplam tarife kontenjanından düşüm yapılarak kontenjanın tamamı tahsis edilir. Tarife kontenjanından faydalanmak üzere talep edilen miktarın mevcut tarife kontenjanı miktarını aşması halinde sistem tarafından firmaya bilgilendirme mesajları verilir.

Yaptırım

MADDE 6 – (1) Tebliğ kapsamında yapılacak ithalat işlemlerinde bu Tebliğde belirtilen hususlara aykırı davranıldığının tespiti halinde, yapılan tarife kontenjanı tahsisatı iptal edilir.

Diğer mevzuat hükümleri

MADDE 7 – (1) Bu Tebliğ, tarife kontenjanı kapsamında ithalatı gerçekleşecek eşyanın ithalatının tabi olduğu diğer mevzuat hükümlerinin uygulanmasını engellemez.

Yetki

MADDE 8 – (1) Bakanlık bu Tebliğ hükümlerine istinaden, genelgeler çıkarmaya, izin ve talimat vermeye, özel ve zorunlu durumları inceleyip sonuçlandırmaya ve uygulamada ortaya çıkacak ihtilafları idari yoldan çözümlemeye yetkilidir”

Özcan Çetin