Hıdrellez, Hızır ile İlyas Peygamberin yeryüzündeki buluştuğu gün olarak bilinir.Hızır ve İlyas sözcükleri birleşerek zamanla hıdrellez olmuştur. Hızır’ın ölümsüzlük suyu içtiğine, sonsuza kadar yaşayacağına inanılır. Onun insanlara ak saçlı, güler yüzlü bir ihtiyar veya yaşlı fakir bir dilenci olarak görüneceğine inanılır. Zor durumdaki insanlara yardım eder, geçtiği yerlere bolluk bereket getirir, iyilere yardım eder. İlyas’ın ise peygamber olduğu kabul edilir. Hıdrellezde her türlü dileğin onlar tarafından yerine getirileceğine inanılıyor. Bu nedenle çeşitli dilekler için çeşitli ritüeller gerçekleştiriliyor. Hıdırellez günü, doğa ve insan sevgisi çok önemlidir çünkü Hızır ve İlyas, insanları, doğayı, iyiliği ve cömertliği seven, bereketin simgesi olan, kutsallıklarına inanılan dinsel varlıklardır.Genel inanışa göre Hızır karaların, havanın hakimi, İlyas ise suyun hakimidir. İkisinin buluşması ile doğada uyanış başlar. Bir yerde doğadaki hayatın uyanışının simgesidir. Şenlikleri 5 mayıs akşamı başlar 6 mayıs günü devam eder.
Hızır ve Hıdrellezin geçmişi hakkında kesin bir bilgi yoktur. Tarihçesi hakkındaki bilgiler tahminden öte geçememektedir.Bazıları Hıdrellezin Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır. Halbuki Hıdrellez Bayramı’nı ve Hızır inancını tek bir kültüre mal etmek olmaz. İlk çağlardan itibaren Mezopotamya, Anadolu, İran, Yunanistan ve hatta bütün Doğu Akdeniz ülkelerinde bahar ya da yazın gelişiyle ilgili bazı tanrılar adına çeşitli tören ve ayinlerin düzenlendiği bilinmektedir.
İlkbaharın gelmesiyle beraber, ülkemizde çoğu yerde kutlanmaktadır. Kasaba ve köylerde hıdrellez için önceden hazırlıklar yapılır. Bu hazırlıklar, evin temizliği, üst-baş temizliği, yiyecek-içeceklerle ilgili hazırlıklardır. Hıdrellez gününden önce evler baştanbaşa temizlenir. Çünkü temiz olmayan evlere Hızır’ın uğramayacağı düşünülür. Hıdrellez günü giyilmek üzere yeni elbiseler, ayakkabılar alınır.
Hıdrellez gecesi Hızır’ın uğradığı yerlere bereket getirileceğine inanılır. Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi herhangi bir yere istedikleri şeyin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır’ın kendilerine yardım edeceğine inanırlar. Dilekler mutlaka bir gül ağacının altına bırakılır. Hıdırellez sabahı da ilk iş gül ağacının dibine gidilir ve o notlar alınıp suya bırakılır.Süt mayasız yoğurt olması için hazırlanır. Mayasız süt yoğurt olursa dileklerin kabul olacağına inanılır. Gelinlik yaşa gelen kızların bahtı açılması için de bu günde istekte bulunulur.
Bazı yerlerde ise bu kutlamalar daha renkli geçmektedir. Bunlardan en bilineni Edirne’de yapılan Kakava Şenlikleridir. Ateşten atlama, sabah suya girme gibi adetler burada devam etmektedir. Bugün ateşten atlamanın nazardan ve hastalıklardan koruduğuna inanılır. Roman vatandaşlarımız Hıdrellezi bir şölen havasında kutlamaktadır. Bu etkinlikler öyle popüler hale gelmiştir ki; Türkiye’nin her yerinden buraya Festivali görmek için gidenler vardır.
İzmir’de Hıdrellez Şenliklerinin en güzel kutlandığı yerlerden biri de İzmir Tepecik’dir. Bu sene Hıdrellezi orada geçirdim. 5 mayıs akşamında ana cadde misafirler için hazırlanır. Her dükkan artık bir meyhanedir. Masalar, müzik için sahneler hazırlanır. Akşam saat 21 e doğru mahalle sakinleri hazırlanır, kuaförden çıkar, güne özel elbiselerini giyerler, sokağa eğlenmeye çıkarlar. Her sokakta müzik vardır. Herkes yollarda oynamakta, dans etmektedir. Eğlenceler sabaha kadar devam eder.6 mayıs sabahı da akşamdan hazırlanan dolmalar, sarmalar ile mangallar alınarak Fuar’a pikniğe gidilir. Her yerde olduğu gibi piknik yapılır, akşama kadar eğlenceye devam edilir…
