Şevvalnur Arıkan

Ofansif Mizah

Şevvalnur Arıkan

Mizah

Mizahın birçok tanımı olduğu gibi birçok çeşidi de var ancak temelde güldürmeyi ele almaktadır. Yazılı mizahın ortaya çıkışıyla, yazar ve çizer kişiler sosyal medya ve basın organlarıyla çalışmaya başlamış, hareket ve mimiklerle eğlenen toplulukların sözel mizahı azalmıştır.

Bugüne kadar birçok düşünür mizahı tanımlayamaya çalışsa da ortak bir paydada buluşamamışlardır. Türk toplumunun kara mizah temsillerinden biri olan Aziz Nesin’e göre, mizah, uluslara, toplumlara, sınıflara hatta bireylere göre farklılık gösteren bir kavramdır. Bu nedenle herkes kendi düşünce ve komedi anlayışına göre mizahı tanımlamaktadır.  Mizah, hayatın olumlu ve olumsuz tüm yönlerine karşın gülmek ve komediyi oluşturma yetisidir. Bu noksanlıklar üzerine veya bireylere karşın yapılan mizah, karşılıklı hoşgörü ve mizah anlayışlarına uygun şekilde yapılması gerekilen ustalık gerektiren bir meziyettir.

Mizahın kahkaha etkisi özellikle sosyal alanlarda bireyler üzerinde kaynaştırıcı, mutlu ve farklılıkların daha kabullenilir kılındığı bir ortam oluşturur. Esprili ve mizah ortamı, ortak komiklik algısı yaratarak insanların birbirleri ile daha yakın ve güçlü bir bağ kurmasına katkı sağlamaktadır. Farklı bakış açıları ve ciddi konuları mizahi dille konuşmak, sorunları çözümleme ve paylaşma durumunda daha enerjik ve yaratıcı bir yöntem olmaktadır.

Bir diğer işlevi ise toplumda tabu oluşturan konularda ifade özgürlüğü ve farklı bir ifade şekli ortaya koymasıdır. Toplumda baskılanan veya baskılanmak istenen dürtüler gibi örneğin seks, şiddet vb. konuların mizahla ifade edilmesi doğal bir ihtiyaç olduğunu ve gündelik yaşantımızda yer bulduğunu göstermektedir.

Ofansif Mizah

Mizahın tek amacının güldürmek olduğu kanısında olan kişiler tarafından çok ciddiye alınmaması gerektiği düşünülse de mizah, konu aldığı ideolojiler, eleştiriler ve imalar ile hiç de ciddiyetten uzak sayılmamaktadır. Bu nedenle toplumsal eleştirilerin ve kalıpların konu edinildiği, stereotipleri yeniden inşa edebilen ve toplumsal eşitsizliklere değinen ofansif mizah türü ortaya çıkmıştır. Ofansif mizahın, normal mizaha kıyasla belli bir topluluğu, hassas konuları, tabuları hedef aldığı için negatif bir tutumla karşılaşma olasılığı daha yüksektir. Belli bir sınırı olmayan ofansif mizah, ölüm, cinsellik, skandallar, para, toplumsal cinsiyet ilişkileri gibi konular üzerinden sosyal ve ahlaki sınırlara dokunur. Ofansif mizahın, sosyal ve toplumsal konulara ışık tuttuğu ya da saldırdığı konusunda fikir ayrılıkları bulunsa da toplumda dezavantajlı görünen ve sesini yeterince duyuramayan kimselerin fikirlerini belirtmek için özgür bir alan sağladığı görülmektedir.

Yazarın Diğer Yazıları