Mustafa Kemal Atatürk döneminde Avrupa ile ticari ortaklığın ve alışverişin devamı için Osmanlı Döneminden kalma Cuma günlerinin tatil olması, pazar gününe çekildi. Tepkiyle karşılanan tatil günü olayı, bir süre sonra tüm ülkede kabul edildi.
yenikiraz.com yazarından Turgay Kılıç’ın haberine göre; Avrupa ile ticari anlaşmaların da yapılması üzerine cuma ve cumartesi tatilinin cumartesi ve pazar olarak değişmesi, günümüzde aynı tepkiyle karşılık buluyor.
Sosyal medyada ‘Cuma tatil olsun’ yaklaşımı yapılıyorken, AK Parti hükümetine yakınlığıyla bilinen kişiler ise konuyu yazmayı sürdürüyor. Tarihçiler ise konuyla ilgili ticari anlaşmaları yapılması gerektiğine ve Avrupa ticaret yaparken, Türkiye’nin tatilde olması zarara uğratacağını belirtiyor.
Tarihçi Sinan Meydan, yılbaşı kavramı Cumhuriyet’le birlikte gündeme geldiğine işaret ederek, “1926’da Hicri takvim bırakılıp Miladi takvime geçildi. 26 Aralık 1925 tarihli bir kanunla Rumi takvime geçildi. 26 Aralık ayının 31. gününün ertesi yani 1 Ocak yılbaşı kabul edildi” dedi.
1927 yılında ilk yılbaşı kutlamasına dikkati çeken Tarihçi Meydan, “1 Ocak 1927 Cumaya denk geldi. Cuma günlerinin hafta tatili olduğundan her tarafta yapılan yılbaşı eğlenceleri büyük rağbet görmüş, insanlar her tarafta sabaha kadar yılbaşını kutlamıştı” dedi.
Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Yalova’da verdiği hutbede, “Çalışanlarımızın ve öğrenci kardeşlerimizin en önemli farz ibadetlerinden biri olan cuma namazını eda edebilmelerine yardımcı olalım. İş yerlerimizdeki mesai saatlerini, okullarımızdaki ders programlarını cuma namazının vaktine göre düzenleyelim” demesi üzerine tepkilerin ardı arkası kesilmedi.
Osmanlı Devleti’nde hafta tatili
Osmanlı Devleti’nde hafta tatili olarak 1820 yılında tatil günleri pazartesi ve perşembedeyken, 1830’larda pazar gününe alınmıştı. Osmanlı’da farklı günlerde yapılan tatiller, Sadrazam İzzet Mehmed Paşa, işlerin yoğunluğuna dikkat çekerek 1774 yılında hafta tatiline son verirken 2. Mahmud döneminde ise hafta tatili yeniden gündeme gelmişti.
Bazı resmi kurumlarda hafta tatili pazar ve pazartesiye alınmış, bazı kurumlarda ise perşembe gününde tatil yapılıyordu. Çalışmaların aksamasıyla sadece pazar günü tatil kabul edildi.
Mısır meselesinin patlamasıyla hafta tatilleri kaldırıldı, Osmanlı döneminde yeniden pazar tatil ilan edildi.
Müslüman memura cuma tatili
Farklı padişahın döneminde tatiller değişiklik gösterirken, 17 Ocak 1842’de Müslüman memurlar için hafta tatili Perşembeden cumaya alınmıştı. Tarihçi yazar Sinan Meydan, “19. yüzyılda her bakımdan dışa bağımlı hale gelen; kapitülasyonlar, dış borçlar ve Duyunu Umumiye kıskacında adeta Batı’nın yarı sömürgesi olan Osmanlı, Hıristiyan ve Musevilerinde cuma günleri tatil yapmalarını sağlayacak, böylece iş gücünü artıracak bir kanuni düzenlemeye gidememiştir” dedi.
Cumhuriyette hafta tatili
Cumhuriyet’in 1923 yılı ilanıyla İzmir İktisat Kongresi toplandı ve din, dil ayırt etmeksizin Türkiye’de cuma tatili ilan edildi. 2 Ocak 1924 tarih ve 394 sayılı 14 maddelik ‘Hafta Tatili Kanunu’ ile tüm vatandaşlara özgü tatil Cuma günü ilan edildi.
Cuma’dan pazara
1935 yılında hafta tatili Cuma’dan pazara çekildi. Pazar gününün uluslararası tatil günü olduğuna dikkat çekilerek, ekonomik kayıpların önü açıldı.
Meclis’te yapılan görüşmelerde hafta tatilinin cumadan pazara alınmasında dinsel açıdan hiçbir sakıncasının olmadığına işaret edildi. Konuşmacılar, İslamiyet’te cuma gününün namaz saati hariç tatil olmadığını, ayrıca Cumhuriyet’le birlikte Avrupalı devletler arasına girildiğini, bu devletlerin kabul ettiği pazar gününün tatil yapılmasının zorunlu olduğunu ileri sürmüşlerdir. Türkiye’nin Avrupa ülkeleriyle ticari anlaşmalarının da dikkate alınmasıyla cuma tatili pazara alındı ve Türkiye’de hafta tatilleri Cumartesi- Pazar’a alındı. Bazı şirketler Türkiye’de cumartesi yarım gün çalışırken, pazar hiç çalışmıyor. Bazı şirketler ise cumartesi ve pazar çalışmıyor.
Haber Merkezi